Congo - Nile Bike Trail

Lieven Morlion uit Vleteren

Het paradijs voor de mountainbiker
 

Op zoek naar een fietsuitdaging, kon ik na goede voorbereiding, mijn plannen waarmaken.
 

Aan de westkant van Rwanda ligt het Kivu meer, tevens de grens met Congo. Aan de oostzijde van het Kivu meer ligt een bergketen die deel uit maakt van het “Albertine Rift valey”. De Congo-Nile bike trail loopt van noord naar zuid lang het Kivu meer. De trail van 280 km bevat meer dan 6000 hoogtemeters. Het traject loopt quasi volledig over onverharde wegen. Startpunt ligt in het noorden bij de stad Gisenyi. Het eindpunt ligt in Kamembe, ten zuiden van het meer.

Deze streek, ook wel de ‘Congo-Nile Divide’ genoemd, splits de regenval. Ten westen lopen alle rivieren via het meer naar de CONGO stroom. Ten Oosten lopen alle rivieren via het Victoria meer naar de NIJL.  

Dag 1
 

Mijn eerste dag aangekomen in Kigali gebruik ik om mijn fiets terug in elkaar te zetten. Mijn fiets had ik als gewone bagage meegenomen in het vliegtuig. Dit mag mits deze in een gepaste verpakking of tas zit. Ik maak ook gebruik van deze snipperdag om het Genocide museum en het ‘Belgian peacekeeper memorial’ te bezoeken. Deze twee bezoeken, samen met mijn verblijf in het legendarische ‘Hôtel des Mille Collines’ (zie film Hotel Rwanda) brengen mijn gedachten terug naar het begin van de grote problemen die het land kende in 1994. Beide plaatsen liggen op enkele km van het hotel.
Onderweg loop ik binnen in een MTN winkel voor een nieuwe SIM kaart. Voor 1 euro kan je een 5-tal dagen gebruik maken van Google Maps.  Dit werkt prima, ook in de kleinste steegjes. Een Europese fiets GPS werkt hier niet, omwille dat de kaarten niet beschikbaar zijn. Deze namiddag gebruik ik om het traject van morgen te verkennen. Deze weg, die noordelijk naar Musanze (Ruhengeri) loopt, laat er geen twijfel over, dit wordt een zware trip. De wegen zijn in uitstekende staat, voldoende breed en meestal voorzien van een fietsstrook, die er wel wat ruwer bij ligt. In Kigali is het verkeer druk maar niet hectisch. Je kan er in tegenstelling tot op onze Europese wegen, NIETS van afval vinden. Het bezit of gebruik van plastiek zakken is in heel het land verboden. In dit ooit zo beruchte land, ruimen de bewoners iedere maand samen hun eigen buurt op. Wie niet komt opdagen, krijgt een stevige berisping of een boete van de buurtleider. Iedere vierde zaterdagochtend van de maand is het UMUGANDA DAY. Het land ligt dan even stil. Iedereen ruimt op.

Dag 2

Kigali -  Musanze (Ruhengeri)
 

Wie zoekt naar Musanze op de kaart kan even bezig zijn. Enkele jaren terug werden namelijk de namen van de districten en provinciesteden gewijzigd. Men gebruikt nog steeds, zowel de oude als de nieuwe namen. De tweede naam wordt tussen haakjes geplaatst.
 

Mijn eerste traject naar Musanze verloopt geheel over geasfalteerde weg. Dit is de eerste van twee dagen naar de start van de Congo-Nile Bike trail. De afstand is 94 km. Er zitten twee bergtoppen in van 2100 meter. Goed voor samen 3000 hoogtemeters. Onderweg fiets ik samen met een jonge zwarte amateurfietser. Fils is 23 jaar en rijdt zich in het zweet naast mij. Hij zegt niet veel, een paar vriendelijke blikken. Samen kunnen rijden met een Musungo (blanke) is voor hem zeker al een geslaagde dag. Na enkele km scheiden onze wegen. Vooraleer we afscheid nemen, moeten we samen nog eens op de foto en worden de whatsapp nummers uitgewisseld. Voor een eerste dag kan deze trip wel tellen. Ik nestel mij dan ook gewillig in “Fatima Hotel”. Vanuit mijn hotelkamer heb ik zicht op de MUHAVURA en de GAHINGA vulkaan. Beide liggen op de noordelijk  grens met Uganda. Hier is het verhaal van Dian Fossey en de welbekende berggorilla’s. ( zie film ’Gorilla’s in de mist’)

Dag 3
 

Vandaag gaat de tocht in westelijke richting. De weg naar de stad GISENYI, waar de trail start, is korter en minder bergachtig dan gisteren. Hoewel minder bergachtig, blijft het, het land van 1000 heuvels. Het is er nergens vlak. Een goede voorbereiding van je fiets is noodzakelijk. Steeds maar schakelen naar de helling. De afstand is slechts 65 km. Ik heb dus na de middag nog wat tijd om vanuit mijn hotel “Kivu hilltop view”, de baai van het kivu meer te verkennen. In de nabijheid zijn de “RUBAVU HOT SPRINGS”, een kleine warmwaterbron waar de plaatselijke bevolking zich vermaakt. Ik neem liever contact met een roeier van een kleine overzetboot. Voor 5 euro wil hij mij graag wat rondtoeren aan de oevers van het meer. Zo gaan we samen het meer op. We leggen op een rustig plekje aan, om samen te zwemmen onder toezicht van een gewapende agent op het MUTSHURA schiereilandje. Vanaf mijn eerste moment op Rwandese bodem, valt het me op dat iedereen zeer vriendelijk is. De mensen zijn zeer nieuwsgierig maar niet storend. Iedereen heeft je gezien. In Rwanda speelt het leven zich af op straat. Iedereen is op weg naar school – werk – veld – kerk… Daar tussenin spelen de kinderen onder elkaar. Als enig blanke kan het niet anders, je wordt van ver opgemerkt. De meeste volwassenen proberen hun nieuwsgierigheid te verbergen. De vrouwen met zware pakken op hun hoofd, kunnen hun hoofd niet snel draaien. Ik zie dan ook hoe hun grote donkere ogen meedraaien in mijn richting. Iedereen is blij en zwaait naar je. De kleinsten blijven soms versteend staan, maar als je dan even zwaait, duurt het maar even en ze zwaaien terug. Weg van de verharde wegen spelen de kinderen op straat en gaat het nieuws “MUSUNGO – MUSUNGO”, sneller dan je rijden kan. Van klein tot groot, iedereen ziet je en wuift naar je. Als je even halt houdt, staan er snel een aantal rond je me de grote nieuwsgierigheid je witte huid, je fiets, je kledij aan te staren. Voor hen is dit natuurlijk fantastisch. Je voelt spontaan de vriendelijkheid van deze mensen aan. Je voelt nooit enige arrogantie of opdringerigheid.

Dag 4
(dag 1 CNT)  GISENYI (Rubavu) naar KINUNU
 

Gisterenavond heb ik mijn gids, César, ontmoet. We spraken af om 07:00H aan het hotel, om de eerste van 5 dagen Congo-Nile af te fietsen. César is zeer stipt. Hij heeft een planning uitgewerkt. De afstanden per dag zijn niet spectaculair veel, maar we houden ons voor om ook nog te genieten van de tocht. Afzien ontbreekt er niet aan. De weg is 100% onverhard en loop door de bergen van dorp naar dorp. Een gids als César is zeker een must. Hij hielp destijds (2001) het traject opmaken. De kinderen wuiven allemaal. Af en toe hou ik halt als er maar enkele kinderen zijn. dan deel ik wat snoep uit. Ze weten eerst niet wat ermee aanvangen. Ik moet ze tonen dat ze het mogen opeten. Na een snoepje kan een kiekje genomen worden. We komen om 13:00H aan in KINUNU GEUST HOUSE. Mooie rustige plek tussen koffie- en theeplantages. Beneden is er een mooi park. Je kan er zwemmen in het Kivu meer. We ontmoeten enkele Duitse toeristen die zonder gids, geregeld verkeerd wandelen. Er zijn geen frequente aanduidingen en een verkeerd pad kiezen kost je veel extra energie.

Dag 5
(dag 2 CNT) KINUNU naar KIBUYE(Karongi)
 

60 km vandaag naar Kibuye. Dankzij mijn gids, maak ik me geen zorgen over de weg. Hij weet dat enkele passages onderbroken zijn door weggespoelde bruggen. Vandaag heel wat rivieren overgestoken. Meestal zijn de bruggen weggespoeld en moeten we ons een weg banen over de rotsen in de rivierbedding of moeten we onze schoenen en sokken uitdoen, om door het water de overkant te bereiken. Dit maakt natuurlijk deel uit van ons avontuur, maar voor de plaatselijke bevolking is het dit niet. Onderweg komen we Claude tegen, een man van leeftijd die goed Frans spreekt. Hij is op weg met zijn fiets met een lading sprokkelhout om te koken. De oudere bevolking leerde nog Frans in de postkoloniale periode. Heden is Engels de tweede taal op school. Onder de gewone bevolking valt dit enigszins tegen. Velen kennen geen basis Engels. Na vele kilometers off-road komen we op de RN11 asfaltweg. Een massa volk en politie verraadt, dat hier iets te gebeuren valt. Tot mijn verbazing zien we na enkele minuten de TOUR DU RWANDA (stage 5) voorbij razen. Net op tijd, of alweer een verrassing van César? De renners zijn verbaasd een blanke te zien in die massa. Dan nog wel ene in fietsoutfit! Spontaan beginnen ze naar mij te wuiven…  Ethan Vernon van Soedal Quickstep heeft een behoorlijk grote voorsprong op het peloton, maar het is nog ver. Ethan won de stage 1 en William Lecerf staat 3^e in het eindklassement.

We boeken onze verblijfplaats enkel de avond voordien. Daarom is het niet altijd eenvoudig om nog een lodge te vinden. Vanavond houden we halt bij SOEURS SAINTE MARIE. Een religieuze orde met zetel in het Belgische NAMEN. Ze hebben er een grote school voor gemengd secundair onderwijs. Alle leerlingen zitten op internaat. Het is er dus een drukke bedoening. Maar ‘s avonds valt alles stil. De nachten zijn er pikdonker en muisstil om rond 06:00 H ’s morgens, het leven opnieuw aan te vangen.

Dag 6
(dag 3 CNT)  KIBUYE (Karongi) naar MUGONERO
 

César kent de planning maar houdt die graag als verrassing tot het laatste moment. Zo ook vandaag. We beginnen met de ‘ MOUNT KARONGI’ te beklimmen. Deze berg van 2584 meter is de hoogste top langs het meer. We stijgen dus van 1470 (altitude van Kivu meer) naar 2584 meter over 15 km off-road parcours. Eenmaal boven komen we aan bij het KIBIZA refugee camp, met vluchtelingen hoofdzakelijk uit Congo. We kopen er nog wat bananen bij een groepje jongeren, voor we de weg afgaan. Een overnachting vinden we bij  “L’esperance Children Villa” in Mugonero.  Dit is een religieuze plaats voor weeskinderen. We ontmoeten er een familie uit Namen. Ze werken en leven in Bujumbura, de hoofdstad van Burundi, als lesgevers in een internationale school. Ook daar is het 2 weken krokusvakantie. De lodge is prachtig. Het avondeten en ontbijt zijn basic maar ruim voldoende.

‘s Avonds helpen de gekko’s de laatste vliegen en muggen uit je kamer te verwijderen.

Dag 7
(dag 4 CNT) MUGONERO naar NYAMASHEKE
 

Hoofdzakelijk rijden we vandaag door valleien en moeras. In deze uitgestrekte moerassen is er veel bedrijvigheid in de rijstvelden. Honderden mensen staan blootvoets, weggezakt in de modder, om rijst te cultiveren. Onderweg veel kinderen al dan niet in versleten kledij, maar altijd met een lach. Wuiven…goete morning…money, money…en als het kan lopen ze even mee. In een klein dorp zien we een leraar met zijn leerlingen. Allemaal heel netjes uitgedost in de mooiste Afrikaanse kleuren. Hij stelt met fierheid de groep voor en wil graag poseren voor een foto.  Even na de middag komen we aan in ISHARA hotel, en ontmoeten er een Canadees, die met zijn motorfiets rond Afrika trekt.

Dag 8
(dag 5 CNT) NYAMASHEKE naar KAMEMBE
 

De laatste tocht van de CNT. César zal er niet om geven. Met zijn geleende mountainbike is hij al een tijdje op de sukkel. Gebroken spaken en half-werkende remmen.  Bij het eindpunt van de trail nemen we nog een afscheidsfoto bij het laatste bord.  END OF CONGO NILE TRAIL.


 

César zoekt een bus om terug naar zijn woonplaats in Gisenyi te trekken. Ikzelf trek nog verder. Ik wil nog 40 km fietsen, tot net vòòr het NYUNGWE nationaal park. Dit is één van de laatste ongerepte regenwouden van Rwanda. Ik overnacht net voor het park in “EAR KEN BARHAM”. Dit is een prachtige lodge met alle comfort. Ik laat er nog mijn fiets wassen voor 1 euro. Rond het hotel huist er een familie aapjes die zeer attent zijn voor onachtzame toeristen, die iets eetbaars laten rondslingeren. Ze zijn niet luidruchtig en spelen en ravotten voor je kamerdeur. ‘s Nachts klimmen ze hoog in de bomen en houden ze zich - zoals iedereen - muisstil. Vooraleer de avond valt, komt een plaatselijke groep de traditionele muziek en dans voorstellen. Voor mij was het zien van deze groep enthousiaste jonge knaapjes, zeer aangrijpend. Hun jonge, glimmende, zwarte lijfjes dansen op een ongelooflijk ritme. Ze stampen met hun blote voeten hard op de grond om de belletjes rond hun enkels te laten rinkelen. Ze zwaaien met hun lange gele garen in het rond en roepen luide kreten uit. Op de achtergrond is een groep mooi geklede vrouwen die het zingen verzorgt, op het ritme van grote drums. Dat ritme van de drums was de eerste communicatie van het land. Vanuit het koninkrijk werd met de drum een boodschap doorgegeven. Dit verspreidde zich van berg tot berg. Zo kon een boodschap in 2 dagen over het hele land verspreid worden. ‘s Avonds ontmoet ik nog een koppel uit Zuid-Afrika. Ze hebben de CNT met de fiets net beëindigd en nemen morgen de bus naar Kigali.
 

Dag 9  
RUVUMBA naar BUTARE ( Huye)
 

Zodra ik op de fiets ben, merk ik verandering. Ik kom in het nationaal park NYUNGWE. Dit intacte oerwoud met mist in de hoogste toppen, is één van de 3 grote parken in Rwanda. Het park grenst ten zuiden aan Burundi. In het verleden waren er problemen met milities en rovers. Daarom staan langs  de enige asfaltweg die het park doorloopt, soldaten in volle uitrusting. Problemen zijn er nu niet meer. De militairen zijn zeer vriendelijk en wuiven allemaal. Het valt hen wel op, een eenzame blanke op een moderne fiets…  De natuur in dit park is onbeschrijflijk mooi. Grote oude bomen vol mossen en lianen. Het is er altijd mistig en vochtig. Overal hoor je vogels en krekels. Geregeld zie je een slang, een groep aapjes en herten langs de weg. Halfweg stoot ik op een grote groep baboons, waar blijkbaar een interne twist te beslechten viel. Eentje gaat er wild te keer. Gelukkig heb ik hier niets mee te maken. Ik probeer het zo snel mogelijk vast te leggen op mijn camera. Dit valt niet mee. Ik ben geen professionele cameraman en bij het losklikken van mijn pedalen, springen de meeste dieren weg in het bos. De baboons laten zich niet afschrikken. Ik kan ze uitgebreid fotograferen en filmen. Op het einde van het park ligt ‘ MOUNT GABEGI’. Met zijn 2631 meter hoogte is dit een taaie brok op mijn weg. Maar eens die overwonnen, is het lekker downhill tot aan Butare. Daar overnacht ik in ‘MATER CONSILII ‘ hotel.

Dag 11
 

Vandaag staat er 125 km op weg naar Kigali. De laatste dag . Het wordt een routinerit. Berg op – berg af – velden – veel kinderen- Musungo- money money – Goete morning -  handjes zwaaien- lachende kinderen – verbaasde blikken.  Iedereen heeft mij gezien. Onderweg kom ik nog een opmerkelijke plaats tegen met veel bedrijvigheid. Het is een ogenschijnlijk gewone boom, maar die hangt vol met wel duizend  grote vleermuizen. Een plaatselijke werker maakt me duidelijk, dat hij nog voor meer spektakel kan zorgen, door met zijn schop eens ferm tegen de boom te tikken. Trossen vleermuizen laten zich vallen en nemen de vlucht, om na enkel toertjes zich terug in dikke trossen te nestelen aan de takken.
 

Algauw kom ik het drukke verkeer binnen van Kigali. Kigali is een makkelijke stad om je weg te vinden. Mooie brede lanen, grote ronde punten, goeie verkeerslichten met count-down timers... We kunnen er nog wat van leren.
 

De bewakers van Hotel Mille Collines herkennen me direct en heten mij welkom. De CNT is een avontuurlijke aanrader voor elke geoefende biker. Je hebt geen visum nodig om het land in te reizen. Vaccinaties en malaria medicatie zijn wel noodzakelijk. Raadpleeg daarvoor je arts.
 

De totale kostprijs is vergelijkbaar met een skireis naar de Alpen. De lodges onderweg kosten ongeveer 80 euro all-in.
 

Rwanda is ongeveer even groot als België en telt evenveel inwoners. Men kan er in euro , US dollar of in Rwandese Frank betalen. Rwanda grenst aan Burundi – Congo RDC – Tanzania en Uganda. De taal is Kinyarwanda.

Reisverslag door Lieven Morlion uit Vleteren